Την Τετάρτη 19.5 διαβάζουμε στην Ελευθεροτυπία μια είδηση... «παραπεταμένη» ανάμεσα στις άλλες οικονομικές, η οποία μας μεταφέρει μια απόφαση του αμερικάνικου Κογκρέσου που μας αφορά ποικιλοτρόπως.
Γράφει λοιπόν ο ανταποκριτής Θ. Τσίτσας ότι η Γερουσία των ΗΠΑ, με το συντριπτικό σκορ 94-0, αποφάσισε, δεδομένου ότι η χώρα αυτή έχει δικαίωμα βέτο στο ΔΝΤ, πως το Νομισματικό Ταμείο δεν θα μπορεί να χορηγεί δάνεια («πακέτα διάσωσης») σε χώρες οι οποίες, λόγω υψηλού χρέους, άνω του 100% του ΑΕΠ, θα κρίνεται πως δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνεια αυτά του ΔΝΤ.
Γράφει λοιπόν ο ανταποκριτής Θ. Τσίτσας ότι η Γερουσία των ΗΠΑ, με το συντριπτικό σκορ 94-0, αποφάσισε, δεδομένου ότι η χώρα αυτή έχει δικαίωμα βέτο στο ΔΝΤ, πως το Νομισματικό Ταμείο δεν θα μπορεί να χορηγεί δάνεια («πακέτα διάσωσης») σε χώρες οι οποίες, λόγω υψηλού χρέους, άνω του 100% του ΑΕΠ, θα κρίνεται πως δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνεια αυτά του ΔΝΤ.
«Την εισήγηση έκανε ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Τζον Κορν και αποφασίστηκε πως ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ στο ΔΝΤ θα αποφασίζει αν είναι πιθανή η εξόφληση από χώρες των οποίων το δημόσιο χρέος υπερβαίνει το 100% του ΑΕΠ. Εάν κρίνει ότι το δάνειο μάλλον δεν θα επιστραφεί, τότε θα μπορεί να ασκεί το δικαίωμα βέτο. Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος του ΔΝΤ (17%), με μερίδιο συμμετοχής στις χορηγήσεις δανείων 54 δισ. δολαρίων.
Το συγκεκριμένο μέτρο αποτελεί μέρος ενός συνολικότερου νομοσχεδίου για τις αλλαγές στη Γουόλ Στριτ και την εποπτεία των χρηματοοικονομικών αγορών. Ο γερουσιαστής των Δημοκρατικών Κρις Τοντ είπε ότι στηρίζει τη "ρήτρα ΔΝΤ", αλλά προσέθεσε ότι ίσως θα πρέπει να γίνουν ορισμένες τροποποιήσεις».
Το γιατί αυτή η απόφαση μας αφορά είναι μάλλον προφανές: Και το 100% του ΑΕΠ υπερβαίνει το ελληνικό χρέος και οι προοπτικές αποπληρωμής των δανείων του «μηχανισμού βοήθειας» προς τη χώρα μας είναι μάλλον σκοτεινές.
Το κρίσιμο για την Ελλάδα σημείο είναι ότι, αν ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ στο ΔΝΤ κρίνει πως η αποπληρωμή του δανείου είναι επισφαλής, τότε θα παύσει ο περαιτέρω δανεισμός της Ελλάδας από το Ταμείο. Μια τέτοια εξέλιξη προφανώς ακυρώνει το πακέτο του «μηχανισμού στήριξης», καθώς αυτός έχει συσταθεί με τη συμμετοχή του ΔΝΤ, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την απόπειρα της «διάσωσης» της Ελλάδας.
Με άλλα λόγια, αν οι Αμερικάνοι σταματήσουν να πληρώνουν, τότε βγαίνουν από το παιχνίδι και οι Ευρωπαίοι και η Ελλάδα πηγαίνει κατευθείαν σε κάποιο μοντέλο πτώχευσης. Υπ' αυτό ακριβώς το πρίσμα μπορεί να διαβαστεί και η επόμενη είδηση.
Όλα για τους δανειστές!
Την επόμενη μέρα, δηλαδή χθες, η Καθημερινή είχε πρώτο θέμα το «τελεσίγραφο Μέρκελ προς Νοτίους», το οποίο συμπυκνώνεται στην απειλή ότι, αν μια χώρα δεν μπορεί, παρά τη «βοήθεια», να ξεπεράσει το δημοσιονομικό της πρόβλημα, θα πρέπει να μπορεί να βγει από το ευρώ και να χρεοκοπήσει... ελεγχόμενα – κατά τρόπο δηλαδή ώστε να βλάπτονται το λιγότερο δυνατόν τα συμφέροντα των δανειστών. Να και η είδηση:
«Σκληρά μέτρα και αυστηρούς κανόνες έναντι των κρατών - μελών της Ευρωζώνης με μεγάλα χρέη και ελλείμματα, όπως η Ελλάδα, θα εισηγηθεί η Γερμανία στο αυριανό Eurogroup, όπως κατέστησε σαφές χθες η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ.
Μεταξύ άλλων, προτείνει αλλαγή της Συνθήκης της Λισσαβώνας ώστε να καθοριστεί διαδικασία ελεγχόμενης χρεοκοπίας των κρατών που δεν θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν τη στήριξη από την Ευρωζώνη για να ξεπεράσουν τα δημοσιονομικά τους προβλήματα. Επί της ουσίας, ένα τέτοιο κράτος θα βρεθεί στην πύλη εξόδου από το κοινό νόμισμα».
Η συγκεκριμένη συνεδρίαση – όχι του Eurogroup, αλλά της «Ομάδας Δράσης» (Task Force) για την οικονομία – γίνεται σήμερα και η Μέρκελ, μέσω του υπουργού της επί των Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, επί της ουσίας έρχεται να ζητήσει αυτό ακριβώς που η κυβέρνηση Παπανδρέου ετοιμάζει με σύμβουλο την ειδική επί της διαδικασίας γαλλική σύμβουλο Lazard: την ελεγχόμενη πτώχευση με αναδιάρθρωση του χρέους. Μια εξέλιξη η οποία έχει ήδη προεξοφληθεί όχι μόνο από διεθνή ΜΜΕ, αλλά και από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Τι ακριβώς είναι η ελεγχόμενη πτώχευση; Αντιγράφω από το κείμενο του Δημήτρη Καζάκη που δημοσιεύτηκε στο Ποντίκι στις 21.04.2010 με τίτλο «Τέρμα πια τα ψέματα»:
«Τι σημαίνει αναδιάρθρωση του χρέους; Σημαίνει ότι ένα κράτος δηλώνει αδυναμία πληρωμής του ληξιπρόθεσμου χρέους του και προχωρεί σε μια διαδικασία ανταλλαγής των παλιών ομολόγων, τα οποία δεν μπορεί να πληρώσει, με νέα μακρύτερης διάρκειας. Η έκδοση αυτή των νέων ομολόγων συνήθως συνοδεύεται από αυξημένα επιτόκια και αποζημιώσεις πιστωτικού κινδύνου προς τους κατόχους των ομολόγων, ώστε οι τελευταίοι να δεχτούν τα νέα ομόλογα.
Ωστόσο, όπως μας εξηγεί Ροντρίγκο Ολιβάρες - Καμινάλ, καθηγητής της νομικής και σύμβουλος πολλών hedge fund,
"υπάρχει συχνά ένα κομμάτι των πιστωτών που θα αρνηθούν την ανταλλαγή και θα επιδιώξουν μια καλύτερη συμφωνία από αυτή που έχει προτείνει το συγκεκριμένο κράτος. Οι αρνητές αυτοί είναι συνήθως ειδικοί στο προβληματικό χρέος – τα επενδυτικά κεφάλαια γύπες. Τα τελευταία 20 χρόνια υπήρξε ένας αριθμός σημαντικών υποθέσεων όπου τα επενδυτικά κεφάλαια γύπες έχουν παρέμβει στην αναδιάρθρωση κρατικών χρεών. Σε πολλές περιπτώσεις αποκόμισαν εξαιρετικές αποδόσεις" (The Hedge Fund Journal, March 2010)».
Εκτός ευρώ;
Ωστόσο η δεύτερη παράμετρος του γερμανικού αιτήματος στο σημερινό Task Force είναι η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ. Διόλου παράξενο, καθώς αυτό ακριβώς είναι και το αίτημα του ΔΝΤ, καθώς τόσο ο Σάιμον Τζόνσον του Peterson Institute, πρώην επικεφαλής των οικονομολόγων του ΔΝΤ, όσο και ο ίδιος ο διευθυντής του Ταμείου, ο Γάλλος Ντομινίκ Στρος Καν, το έχουν κατ’ επανάληψη ζητήσει. Υπενθυμίζω απόσπασμα κειμένου στο Ανεμογκάστρι από τις 6 Απριλίου 2010:
«Για παράδειγμα ο Σάιμον Τζόνσον του Peterson Institute, πρώην επικεφαλής των οικονομολόγων του ΔΝΤ, προειδοποίησε ότι η μη εμπλοκή του Ταμείου στη συναλλαγματική πολιτική της Ελλάδας, δηλαδή η αδυναμία υποτίμησης του ευρώ, δεν θα αποβεί προς όφελος της χώρας και της οικονομίας.
Μάλιστα προειδοποίησε, στη βάση αυτού του δεδομένου, για ενδεχόμενη "αργεντινοποίησης" της Ελλάδας λέγοντας ότι στην Αργεντινή τη δεκαετία του 1990 η μη παρέμβαση στην ισοτιμία του πέσο ήταν λάθος».
Πέραν του ότι πράγματι εκτιμώ πως θα ήταν περίπου απίθανο η Ευρωζώνη να αντισταθεί σε μια τέτοια αμερικάνικη επιθυμία – στον βαθμό που η Ελλάδα είναι επί της ουσίας μια χρεοκοπημένη χώρα – η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η Γερμανία θα προτιμούσε πολύ περισσότερο μια ελεγχόμενη πτώχευση παρά μια ανεξέλεγκτη εξέλιξη η οποία ίσως υπονόμευε τη θέση της (αλλά και των ακόμη «υγιών» εταίρων της) έναντι του ελληνικού χρέους.
Υπ' αυτήν την έννοια η Μέρκελ δεν διεκδικεί κάτι περισσότερο από τη συμμετοχή της στον έλεγχο της εξέλιξης του χρέους της χώρας μας και τη διασφάλιση των συμφερόντων της Γερμανίας. Γι' αυτό ακριβώς εκτιμώ ότι αυτή η «ελεγχόμενη πτώχευση» ή αλλιώς «αναδιάρθρωση» είναι πλέον αναπόφευκτη.
Αυτό όμως το αναπόφευκτο εξηγεί ίσως και την ανεπαίσθητη αντίφαση μεταξύ επίσημων δηλώσεων των ιθυνόντων του ΔΝΤ για το ζήτημα των μισθολογικών περικοπών στον ιδιωτικό τομέα:
● Τη Δευτέρα 17.5 ο διευθυντής του Ταμείου Ντομινίκ Στρος Καν είχε δηλώσει στο τηλεοπτικό δίκτυο Euronews ότι η μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα «είναι οδυνηρή, αλλά απολύτως αναγκαία», καθώς «είναι ο μοναδικός τρόπος να πουλήσει αυτά που παράγει, όταν οι άλλες χώρες έχουν χαμηλότερες τιμές».
● Χθες, ύστερα από τη δημοσιοποίηση των γερμανικών σκέψεων για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, η Καρολάιν Άτκινσον, διευθύντρια Εξωτερικών Σχέσεων του Ταμείου και εκπρόσωπος του Στρος Καν, δήλωσε με τη σειρά της ότι «το πρόγραμμα δεν υπαγορεύει μειώσεις στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα», καθώς «τα μέτρα που έχει δεσμευθεί να πάρει η ελληνική κυβέρνηση είναι κατάλληλα».
Αν δεν πρόκειται για ένα επικοινωνιακό «σέρβις» προς την κυβέρνηση Παπανδρέου, τότε το συμπέρασμα είναι ότι ίσως το ΔΝΤ θα προτιμούσε να αναβάλει για ένα διάστημα τις μισθολογικές περικοπές στον ιδιωτικό τομέα προκειμένου να αφεθεί η «αγορά» να λειτουργήσει στο πλάισιο του αποπληθωρισμού μέσω της ζητούμενης ελεγχόμενης πτώχευσης και της εξόδου από το ευρώ.
Άλλωστε, σύμφωνα με την οικονομική «θεολογία», ο «αποπληθωρισμός» μιας χώρας – διακηρυγμένος στόχος του ΔΝΤ διά του ιδίου του Στρος Καν – μπορεί να επέλθει μόνο με δύο τρόπους:
● Με τη μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας μιας χώρας, δηλαδή με τη νομισματική υποτίμηση. Αυτός ο στόχος μπορεί άνετα να εξυπηρετηθεί με μια έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, την οποία χθες, εκτός από τη Μέρκελ, υποστήριξε δημοσίως και σταθερός θιασώτης της, ο υπουργός της επί των Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αλλά την απορρίπτουν οι περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης και η Γαλλία.
● Ο δεύτερος τρόπος είναι η «οριζόντια» μείωση όλων των μισθών με την «ελπίδα» ότι κάποτε, υπό πολλές προϋποθέσεις, αυτή θα συμπαρέσυρε το σύνολο των τιμών της χώρας, προοπτική σχεδόν αδύνατη για την Ελλάδα των πανταχού παρόντων καρτέλ.
Με την ελληνική κυβέρνηση να έχει παραδώσει τα κλειδιά και της χώρας και του ταμείου της στους διεθνείς πολιτικούς και οικονομικούς επιτηρητές, δυστυχώς οι πιθανές επιλογές για το μέλλον της χώρας θα κριθούν από τις ισορροπίες που θα αποτυπωθούν στο εσωτερικό της Ε.Ε., αλλά και στον νομισματικό και πολιτικό ανταγωνισμό μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ.
Εκτός αν ο ελληνικός λαός τούς εκπλήξει όλους... δυσάρεστα, όπως πολλές φορές έχει κάνει στο παρελθόν...
Aπό: http://anemogastri.blogspot.com
Το σκίτσο του Πάνου δημοσιεύτηκε στο Ποντίκι