Στον κώδικα Χαμουραμπί, που φυλάσσεται στο μουσείου του Λούβρου, ρυθμίζονται μεταξύ άλλων και οι σχέσεις μεταξύ πολιτών και πολιτείας.
Στον επίλογο αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι οι ισχυροί δεν πρέπει να καταπιέζουν τους αδύναμους και ότι οι νόμοι πρέπει να προστατεύουν τις χήρες και τα ορφανά και να είναι δίκαιοι απέναντι στους αδύνατους.
Στα 42 χρόνια της βασιλείας τους, ο σοφός αυτό ηγεμόνας διέταξε τέσσερις φορές την διαγραφή των χρεών που είχαν οι πολίτες στο κράτος και σε άλλους πιστωτές. Από την αποκρυπτογράφηση των κειμένων αποδείχθηκε ότι οι διαγραφές αυτές έγιναν τα έτη 1792, 1780, 1771, και 1762 Π.Χ.
Η διαγραφή των χρεών γινόταν με κάθε επισημότητα και μέσα σε γιορτινή ατμόσφαιρα, με το σπάσιμο των πήλινων πινάκων που διατηρούνταν στους ναούς με τα χρέη του καθενός, με μόνη εξαίρεση τα χρέη μεταξύ εμπόρων.
Η διαγραφή των χρεών συνοδευόταν και από την αποκατάσταση των οφειλετών που είχαν χάσει την περιουσία τους. Οι πιστωτές όφειλαν επί ποινή θανάτου να επιστρέψουν την γη ή την κατοικία που είχαν αποκτήσει από τους αγρότες για την αποπληρωμή των χρεών τους..
Υπάρχουν ενδείξεις μάλιστα ότι η πρώτη διαγραφή χρεών έγινε 600 χρόνια πριν από την βασιλεία του Χαμουραμπί από τους Σουμέριους στην πόλη Λαγκάς. Από τους ιστορικούς έχουν εξακριβωθεί 30 περιπτώσεις διαγραφής χρεών στην περιοχή της Μεσοποταμίας μεταξύ 2.400 και 1.400 π.Χ.
Περιπτώσεις διαγραφής χρεών καταγράφηκαν και στην αρχαία Αίγυπτο κατά τον 8ο αιώνα π.Χ και επί του Πτολεμαίου του πέμπτου το 196 π.Χ, αλλά και επί του Νηνεμία στην αρχαία Ιουδαία το 432 π.Χ.
Η πιο γνωστή περίπτωση διαγραφής χρεών στην αρχαιότητα είναι η σεισάχθεια του Σόλωνα, με την οποία είχαν διαγραφεί όλα τα χρέη και είχαν απελευθερωθεί όσοι είχαν γίνει δούλοι λόγω χρεών.
Το τραγικό είναι ότι όλοι μαζί, πολιτικοί, οικονομολόγοι και μέσα ενημέρωσης επιμένουν στο pacta sunt servanta (τα συμφωνηθέντα πρέπει να τηρούνται) και κανένας δεν κάνει λόγο για το πόσο αναγκαία είναι η διαγραφή των χρεών για να ανακουφιστούν οι λαοί και να φυσήξει νέος άνεμος στην οικονομία.
Αντανάκλαση: agelioforos