Σαρανταέξι χρόνια έκλεισαν από τη δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα.Εκείνη την Τετάρτη, 21 Ιούλη του 1965, λίγες μέρες μετά το βασιλικό πραξικόπημα, άρχιζε η μεγάλη διαδήλωση του λαού, της δημοκρατικής νεολαίας της Αθήνας απ' τα Προπύλαια. Η αστυνομία χτυπάει τους διαδηλωτές στην οδό Σταδίου. Στη γωνία της οδού Χρήστου Λαδά, πέφτει νεκρός ο Σωτήρης Πέτρουλας. Ηταν 23 χρόνων, φοιτητής της Ανωτάτης Εμπορικής. Από νωρίς μπήκε στους αγώνες, με όνειρο την πλατύτερη δημοκρατία. Ο Σωτήρης Πέτρουλας γεννήθηκε στο Οίτυλο της Μάνης το 1942 από γονείς αγρότες, την οικογένειά του την είχαν αποδεκατίσει οι Χίτες μετά το αντάρτικο. Το 1946 η οικογένεια Πέτρουλα καταφεύγει στην Αθήνα για να διασωθεί από τη δολοφονική μανία των ένοπλων συμμοριών της Δεξιάς. Οργανώθηκε στη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη, της οποίας ήταν ηγετικό στέλεχος. Τα πανανθρώπινα οράματα της δημοκρατίας, του σοσιαλισμού φλόγιζαν τη ζωή του. Πρωταγωνίστησε στα κινήματα της Ελληνικής νεολαίας για τη Δημοκρατία.
Ηταν το καμάρι του σχολείου. Πήγε σε νυχτερινή σχολή και συγχρόνως εργαζόταν. Κάθε χρόνο βραβεύονταν τρεις σπουδαστές και πάντα έπαιρνε το πρώτο βραβείο. Μια χρονιά, όμως, το έχασε. Αιτία, ένα θέμα έκθεσης. Του ζήτησαν να γράψει ενάντια στους αντάρτες. Πήρε την πρωτοβουλία να μην γράψει και, μάλιστα, ξεσήκωσε τους υπόλοιπους μαθητές να μην γράψουν. Αυτό εξαγρίωσε τον καθηγητή, ο οποίος στο τέλος της χρονιάς τού είπε: "Αν και είσαι πρώτος, θα πάρεις φέτος το δεύτερο βραβείο, γιατί μου έκανες ανταρσία". Και οΣωτήρης απάντησε: "Δε χρειάζομαι το βραβείο. Θέλω να ζήσουμε όλοι αδελφωμένοι σε μια πιο δίκαιη κοινωνία. Ετσι θα προχωρήσω". Και έτσι προχώρησε...
Δούλευε βοηθός λογιστή. Πήγε στην Ανώτατη Εμπορική χωρίς φροντιστήριο, με υποτροφία και συνέχισε να φοιτά με υποτροφία. Είχε ζήλο για τη μόρφωση. Μελετούσε κάθε τι που έπεφτε στα χέρια του. Τον ίδιο ζήλο είχε και για τον αγώνα. Η ζωή του Σωτήρη ήταν άρρηκτα δεμένη με τον αγώνα και με αυτόν ακόμα και οι προσωπικές επιθυμίες: "Δεν υπάρχει για τον αγωνιστή διάκριση μεταξύ υποκειμενικής και αντικειμενικής ζωής. Δεν μπορούμε συνεπώς να λέμε: Αυτές τις ώρες αφιερώνω στο άτομό μου, αυτές στον αγώνα.
Ατομο και αγώνας έγινε αδιάσπαστη ενότητα, τόσο που αφαίρεση του αγώνα σημαίνει αφαίρεση της ζωής μας",έγραψε κάποτε. Στη διάρκεια της λιγόχρονης ζωής του, φρόντιζε πάντοτε να εφαρμόζει αυτόν τον κανόνα.
Από πολύ νωρίς, ήταν στο στόχαστρο της Ασφάλειας. "Κάθε φορά που ερχόταν σπίτι, ερχόταν από διαφορετικό δρόμο", είχε πει, σε συνέντευξή της στο "Ρ", στις 22/07/77, η μητέρα του.
Τον Οκτώβρη του 1960 ύστερα από εξετάσεις εισάγεται στην Ανωτάτη Εμπορική Σχολή παίρνοντας υποτροφία 12.000 δραχμών και αρχίζοντας έτσι τη φοιτητική του σταδιοδρομία που δεν έμελλε να την ολοκληρώσει.
Γρήγορα μέσα από την καθημερινή του δραστηριότητα αναδεικνύεται σαν ένα από τα πιο συνεπή και συνειδητά στελέχη του φοιτητικού κινήματος και γίνεται στέλεχος της Ν. ΕΔΑ, εκλεγμένος από τους συναδέλφους του αναλαμβάνει την καθοδήγηση της οργάνωσης της Ανωτάτης Εμπορικής ως γραμματέας της. Για πολιτικούς λόγους αποβλήθηκε για έναν χρόνο από τη σχολή.
Στους αγώνες για το 114 και το 15% αποτελεί ένα από τα βασικά καθοδηγητικά στελέχη. Τον Ιούλιο του 1962 είναι επικεφαλής ενός συνεργείου που υψώνει τη σημαία του 114 στην Ακρόπολη, στο υπουργείο Βιομηχανίας και το Πανεπιστήμιο.
«Πάλευε και μάθαινε, μάθαινε και πάλευε». Είναι η κατευθυντήρια πολιτική του φιλοσοφία. Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Νεολαίας Ε.Δ.Α. ερχόταν σε σύγκρουση με το κλίμα τρομοκρατίας που επικρατούσε στα Πανεπιστήμια με κύριο εκφραστή την Ε.Κ.Ο.Φ. (γνωστός πρωτεργάτης της ο Μιλτιάδης Έβερτ) καθώς και με το Σπουδαστικό Τμήμα της Ασφάλειας.
Στα γεγονότα των Ιουλιανών του 1965 πρωτοστάτησε μέσα από το κίνημα του 114 για Δημοκρατία και Ελευθερία.
(Εδώ να θυμίσουμε ότι μετά την παραίτηση του Γ. Παπανδρέου ο Βασιλιάς δίνει διερευνητική εντολή στο Νόβα για σχηματισμό κυβέρνησης. Υπουργός Δημόσιας Τάξης ορίστηκε ο Τούμπας ενώ ο Μητσοτάκης ορίστηκε Υπουργός Συντονισμού).
Στις εκλογικές εξορμήσεις της ΕΔΑ του 1963-64 παίρνει ενεργό μέρος στο σπάσιμο της τρομοκρατίας με τις περιοδείες των πούλμαν των νέων δημοκρατών στις επαρχίες. Αν και διαφωνούσε με τη συγχώνευση της Νεολαίας της ΕΔΑ με τη Δημοκρατική Κίνηση Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης ασκώντας παράλληλα κριτική σε πολιτικές και ιδεολογικές επιλογές της ΕΔΑ, θα προσχωρήσει στη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη, και θα πάρει μέρος στο πρώτο της Ιδρυτικό Συνέδριο το Μάρτη του 1965 για να δολοφονηθεί λίγο αργότερα αγωνιζόμενος για τη δημοκρατία στη μεγάλη διαδήλωση της νεολαίας της Αθήνας στις 21 Ιουλίου 1965.
Η κηδεία του μετατρέπεται σε μία τεράστια λαϊκή διαδήλωση. Να σημειώσουμε ακόμη πως στην Μεταπολίτευση και τους πρώτους μήνες του 1975 το Δ.Σ. του τότε Συλλόγου αποφάσισε να ονομάσει το Σύλλογο Φοιτητών της Ανωτάτης Σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών σε "Σωτήρη Πέτρουλα". Ταυτόχρονα αποφάσισε να ανακηρύξει τον Πέτρουλα επίτιμο μέλος του.
Δολοφονία με πολλά ερωτηματικά
Τη μοιραία νύχτα της 21ης Ιουλίου χτυπημένος συλλαμβάνεται από αστυνομικούς στις 10:00 το βράδυ στη συμβολή των οδών Σταδίου και Χρήστου Λαδά. Η πρώτη καταγραφή του χτυπημένου Πέτρουλα αναφέρεται στις 03:00 το πρωί της 22ας Ιουλίου στο Σταθμό Α' Βοηθειών στην Γ' Σεπτεμβρίου όπου και διαπιστώνεται ο θάνατός του. Αυτόματα εκτυλίσσεται μια λυσσαλέα προσπάθεια γρήγορης ταφής -πριν καν ανατείλει ο ήλιος- και απόκρυψης της αλήθειας.Ωστόσο τα ερωτήματα γύρω από τις συνθήκες θανάτου του παραμένουν αναπάντητα μέχρι σήμερα:
-Που βρισκόταν ο Πέτρουλας από τις 10:00 μ.μ. που τον παραλαμβάνει η κλούβα μέχρι τις 3:00 π.μ. που δηλώνεται στο Σταθμό Α' Βοηθειών ;
-Είναι τυχαίο ότι αστυνομικοί με στολές γιατρών διαπίστωσαν το θάνατό του ;
-Γιατί επιδίωξαν την ταφή του κρυφά από τους δικούς του και πριν ανατείλει ο ήλιος;
-Γιατί δεν επέτρεψαν σε γιατρούς της οικογένειας Πέτρουλα να κάνουν νεκροψία;
-Η επίσημη κρατική ιατροδικαστική εκδοχή κάνει λόγο για θάνατο από ασφυξία λόγω δακρυγόνου. Πώς όμως εξηγούνται τα ολικά σχισίματα στο λαιμό του που διαπίστωσαν οι δικοί του όταν πήραν τον νεκρό; Μήπως ήθελαν να καλύψουν τις μελανιές από πιθανό στραγγαλισμό;
-Είναι αλήθεια ότι είχαν εκδοθεί και αεροπορικά εισιτήρια προκειμένου να φυγαδευτεί ο νεκρός και να πεταχτεί στη θάλασσα σύμφωνα με τη μαρτυρία της Μάνας;
-Είναι αλήθεια πως είχαν αφαιρεθεί από το νεκρό ο εγκέφαλος και τα πνευμόνια πράγμα που θα αποδείκνυε την πραγματική αιτία θανάτου; Η εκταφή πάντως, όπως μαρτυρεί η Μάνα, απέδειξε πως το κρανίο του Πέτρουλα είχε δεχθεί ραφή από χειρουργική επέμβαση.
Ο κυβερνητικός Τύπος προσπάθησε να συκοφαντήσει τον νεκρό αγωνιστή. Τον παρουσίαζαν σαν αλήτη και τυχοδιώκτη, Φοβόντουσαν τη λαϊκή οργή. Μάταια, όμως. Το αποτρόπαιο έγκλημά τους είχε φανερωθεί. Η κηδεία του μετατρέπεται σε λαϊκό συλλαλητήριο, που καταδικάζει την αστυνομοκρατία και την αυθαιρεσία, αλλά και σε μια πρόσκληση για συνέχιση του αγώνα ενάντια στο πραξικόπημα του βασιλιά και της αντιδραστικής κλίκας του.
Η ιστορία ακόμα ζητάει επιτέλους να καλύψει τα κενά της…
Ιουλιανά 1965
Bρισκόμαστε στον Ιούλιο του 1965. Περίοδος έντονων πολιτικών ζυμώσεων και αναταραχών.Περίοδος όπου η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου αμφισβητείται στην άσκηση των καθηκόντων της από το νέο βασιλιά Κωνσταντίνο. Η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου αντιλαμβανόμενη τον ανακτορικό ρόλο που παίζει ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης Π. Γαρουφαλιάς, ζητά την αντικατάστασή του, αλλά παρεμποδίζεται από τον Κωνσταντίνο, που δεν υπογράφει το αντίστοιχο Βασιλικό Διάταγμα. Πρωθυπουργός και Βασιλιάς ανταλλάσσουν πέντε επιστολές, όπου, τελικά διαπιστώνεται, ότι η κυβέρνηση τελεί υπό βασιλική κηδεμονία.
Ο Γ. Παπανδρέου δεν αποδέχεται τον εξευτελισμό και στις 15 Ιουλίου παραιτείται. Ο λαός ξεχύνεται στους δρόμους εκδηλώνοντας την πίστη του στην νόμιμη κυβέρνηση του (την οποία είχε εκλέξει 1,5 χρόνο πριν, τον Φλεβάρη του ’69 με 52,72% και 171 έδρες). Ταυτόχρονα στα ανάκτορα αναζητούνται βουλευτές από την Ένωση Κέντρου για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Είναι οι λεγόμενοι αποστάτες, που θα καταφέρουν να πάρουν από τη Βουλή ψήφο εμπιστοσύνης, το Σεπτέμβρη, αφού έχουν ήδη προηγηθεί δύο αποτυχημένες προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης.
Όλο αυτό το διάστημα της αυλικής συνταγματικής εκτροπής, ο λαός βρίσκεται κάθε νύχτα στους δρόμους, δίνοντας με δυναμισμό τη δική του μάχη υπέρ της Δημοκρατίας. Σε εκείνες τις πρώτες διαδηλώσεις και συγκεκριμένα το βράδυ της 21ης Ιουλίου 1965 βρίσκει το θάνατο ο φοιτητής της Ανωτάτης Εμπορικής, Σωτήρης Πέτρουλας.
Εδώ θα πρέπει να θυμίσουμε ότι εκείνη την περίοδο δημιουργείται το κίνημα του “114″ (ένα, ένα, τέσσερα), που αναφέρεται στο τελευταίο άρθρο του Συντάγματος “Η τήρησις του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων” και αντιπροσώπευε το αίσθημα του λαού για Δημοκρατία, ενάντια στις παρεμβάσεις του Παλατιού.
Η δολοφονία
Ήταν συγκεντρωμένοι στα Προπύλαια, με τις σημαίες, τα λάβαρα και τα πανώ τους, σκεπάζοντας κατάστρωμα και πεζοδρόμια, δέκα χιλιάδες αγόρια και κορίτσια, ο ανθός του τόπου, η ελπίδα του αύριο.Χιλιάδες στόματα ζητούσαν με μια φωνή “Εξω οι δούλοι της Αυλής. Κάτω οι προδότες. Δημοκρατία”.Άξαφνα η λαοθάλασσα έπιασε να βαδίζει αργά, πυκνή και τρικυμισμένη για την οδό Κοραή ή ν’ ανεβαίνει την Πανεπιστημίου προς την πλατεία Συντάγματος.
Ένα κορίτσι φώναξε: “Στη Σταδίου ρίχνουν αέρια, τα τέρατα!”. Κι άρχισε ο πανικός. Την ίδια στιγμή, από πολλές μεριές, μεγάλες ομάδες αστυνομικών ρίχνονταν πάνω στα πλήθη που σκορπούσαν, και τυφλά μανιασμένα κατέβαζαν πάνω στα κεφάλια τους τα κλομπς. Όποιος έπεφτε χάμω δεν εύρισκε λύπηση. Τον κλωτσούσαν, τον ποδοπατούσαν μες τους καπνούς των δακρυγόνων.
“Τούμπα δολοφόνε, Μητσοτάκη Αλ Καπόνε”“Η Αθήνα καίεται, κατάρα στους προδότες”
Σα μακρινός απόηχος έφταναν οι κραυγές των σπουδαστών, πότε από την Ομόνοια, πότε από την Ακαδημίας, πότε από το Σύνταγμα. Είχαμε πράγματι σκοτωμένους; Γιατί αυτή η βάρβαρη επίθεση, αφού η συγκέντρωση διαλυόταν ειρηνικά; Ήταν η αντεκδίκηση της Δεξιάς στη θριαμβευτική κάθοδο του Παπανδρέου προχτές;
Τίποτε, είχαμε ξαναμπεί στον αστερισμό του παρακράτους και της τρομοκρατίας, το ίδιο που πριν δύο χρόνια δολοφόνησε τον Λαμπράκη. Πάνω από τη χαμένη άνοιξη μετεωριζόταν τώρα ο γύπας του πραξικοπήματος έτοιμος να ριχτεί και να σπαράξει τον τόπο.
“…Εκείνο το βράδυ μου τηλεφώνησε πως θα αργούσε. Ασυναίσθητα προέτρεψα τ’ αδέρφια του να φάνε και να ξαπλώσουν. Όμως εκείνα τον περίμεναν. Περιμένοντάς τον, λαγοκοιμήθηκα. Ξάφνου το κουδούνι χτύπησε δαιμονισμένα. Ήταν από την χωροφυλακή. Τι να ήθελαν τέτοια ώρα Παναγιά μου; Ρωτούσαν για το Σωτήρη.
- Μέσα είναι, κοιμάται και τρέχω αλαφιασμένη προς το δωμάτιό του. Η θέα του άδειου κρεβατιού μου πάγωσε την καρδιά. Κάτι κακό συμβαίνει.
- Μην πανικοβάλλεστε. Τον έχουν λίγο χτυπημένο σε νοσοκομείο. Να μην διανοείστε ότι θα κάνετε ρούπι από εδώ.
- Μου πήρατε το παιδί και μας κρατάτε και κρατούμενους άθλιοι.
- Πάρτε το όπως θέλετε. Από εδώ δε θα το κουνήσετε.
Σαν αγρίμι στο κλουβί, πληγωμένη από το να μην μπορώ να δω τ’ αγόρι μου. Η ώρα προχώρησε. Αυτή τη φορά άνθρωποι της ΕΔΑ πέρασαν το κατώφλι του ανήσυχου σπιτιού. Έκαναν πως δε γνώριζαν, όμως το κακό το μήνυσαν στον άνδρα μου. Εγώ αγνοούσα τα πάντα.
Σε λίγο η Αστυνομία μας οδηγεί στην Ασφάλεια. Τέτοια εντολή είχαν. Τίποτα παραπάνω. Μα πως να ησυχάσω στο τζιπ; Να σου στερούν το ακριβοπαίδι σου, να μην ξέρεις που βρίσκεται το σπλάχνο σου, πως να είναι, χτυπημένος, μονάχος;
- Που μας πάτε επιτέλους; Δεν φτάνει που μας πήρατε το παιδί, μας θέλετε και κρατούμενους;
Στο τμήμα, μας φέρανε γλυκό. Ακούς γλυκό κανταΐφι στις 04:00 τα μεσάνυχτα. Εγώ δε θέλω γλυκό, τους λέω, τρίψτε το στα μούτρα σας, εγώ θέλω το γιο μου. Αρπάζω όποιον βρίσκω μπροστά μου και λέω: βρε παλιόσκυλα, σκοτώνετε τα παιδιά του λαού με πενταροδεκάρες. Μάνα δε σας γέννησε κι εσάς, μάνα δεν κλαίει για σας;
Την ίδια ώρα στο γραφείο του Καραμπέτσου (αρχηγός Αστυνομίας) πιέζουν τον άντρα μου να υπογράψει ότι ήταν ατύχημα.
Και υπογράφει…
Φόνος εκ προ μελέτης
-Είμαστε πρόθυμοι να διαθέσουμε τα έξοδα της κηδείας.
Παιδί μου, λεβέντη μου, αηδόνι και λιοντάρι.
Κακούργοι, καταραμένοι να’ στε..”
- Σκότωσαν το Σωτήρη.
-Τον πήγαν στο Νεκροτομείο. Οι μπάτσοι έχουν ζώσει την περιοχή και δεν αφήνουν κανένα να πλησιάσει.
“…Κάποιος, ευλογημένος να’ ναι, κρυφά μου μηνύει να τρέξουμε στην Κοκκινιά. Σκοπεύουν να τον θάψουν μόλις βγει ο ήλιος. Τρέχουμε. Ένα μικρό γεροντάκι, παπάς, μας πλησιάζει. Μας δείχνει τον τάφο που πριν λίγο επιχείρησαν να θάψουν το Σωτήρη μου.
- Χριστιανική κηδεία στις 01:00 τα μεσάνυχτα. Δεν έχετε επιτέλους ούτε ιερό ούτε όσιο; Πριν βγει ο ήλιος μου ζητάτε λειτουργία; Ούτε οι Γερμανοί δεν το αποτόλμησαν. Αντίχριστοι. Είχε αντιδράσει καθοριστικά ο παπάς…”
- Το πτώμα του Σωτήρη εξαφανίστηκε από το Νεκροτομείο. Απαγωγή νεκρού, για φαντάσου !
Ο Μίκης όμως μαζί με Μπριλλάκη, Νεφελούδη, Ηλιόπουλο, κινούνται δραστήρια για να σταματήσουν την ταφή και να γίνει νεκροψία με την παρουσία γιατρών της οικογένειας. Διότι λένε υπάρχουν πληροφορίες πως ο Σωτήρης στραγγαλίστηκε. Όλοι στο Νεκροταφείο της Κοκκινιάς.
“…Καψάσκης προς Τούμπα: Κύριε υπουργέ, παραιτούμαι, είμαι εγκλωβισμένος από δικηγόρους. Ο Ηλιόπουλος παίρνει βίαια το ακουστικό.
- Θέλουμε το νεκρό μας στο σπίτι.
- Και που θα τον θάψετε;
- Στον κήπο μου δολοφόνοι, αρκεί να μας τον δώσετε. Να τον χαρώ για τελευταία φορά. Έστω και σιωπηλό.
- Τ’ ακούς Τούμπα; λέει η Μάνα. Φοβάστε το Σωτήρη μου ακόμα και νεκρό;
- Εγώ δεν υπογράφω συναλλαγματικές. Ο λαός κλαίει το νεκρό του. Εσείς να προσέχετε πως πορεύεστε…”
Μέσα από τις πικροδάφνες μια καθαρή φωνή, γεμάτη οργή και σπαραγμό, έπιασε το μοιρολόι.
Αχ και δεν τους έδωνες μιλιά,
τι δεν εμπόρας καψερό,
είχες τη σφαίρα στο λαιμό,
κι αδέρφι, ω αδέρφι, αδέρφι.
Ο Σωτήρης ζει. Κάτω οι δολοφόνοι. Ένα ένα τέσσερα.
Λίγο πριν από τις δύο το πτώμα του Πέτρουλα μπήκε στο Νεκροτομείο. Στο μεταξύ είχαν φτάσει κι οι δικοί του. Όταν η μάνα του αντίκρισε τους αστυνομικούς ξέσπασε σε λυγμούς. Καθάρματα. Τι σας έκανε το παιδί μου και το σκοτώσατε;
Πέστε μου, δολοφόνοι. Γιατί σκοτώσατε το Σωτήρη μου;
Ψηφίσματα, διαμαρτυρίες, τηλεγραφήματα. Η Ελλάδα σειέται απ’ άκρη σ’ άκρη. Οι επαρχίες δεν πάνε πίσω από την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Δημοτικά Συμβούλια, οργανώσεις, σύλλογοι, συνδικάτα, ενώσεις, οι πάντες.
Η γενική επιφυλακή της Αστυνομίας συνεχίζεται. Πότε θα γίνει η κηδεία κι από που.
Η σκιά του καπνοκοπτήριου πλάκωνε το χαροκαμένο σπίτι, σου καταπλάκωνε και την ψυχή. Το άχαρο κτίριο, με τα σπασμένα τζαμοπαράθυρα θα μπορούσε να είναι το σύμβολο της εγκατάλειψης και της μιζέριας αυτής της φτωχογειτονιάς.
Είχαν τοποθετήσει χάμω το λείψανο μέσα σε φέρετρο με κρυστάλλινες πλευρές ένα ξανθό παλικάρι ψηλό, ένα μέτρο και ογδόντα, είκοσι τριών χρονών λεβέντης πάνω στην καλύτερη ώρα του. Από πάνω του, ορθοί με σφιγμένα δόντια, ο πατέρας, ο αδερφός και δυο άλλοι συγγενείς ή χωριανοί.
Ο χώρος γύρω από το σπίτι γέμιζε νεολαίους, που είχαν πει το τελευταίο χαίρε, μα δεν έφευγαν. Περίμεναν εκεί, και όλη τους η στάση έδειχνε πως θα έδιναν μάχη και θα γινόταν σκοτωμός, αν η αστυνομία επιχειρούσε κι άλλη απαγωγή.
Μέσα στο πλήθος μπορούσες να διακρίνεις πολλούς μυστικούς με πολιτικά. Τους αναγνώριζες από το ύφος, το άγαρμπο κόψιμο της φορεσιάς και πιο πολύ από τα μαύρα μυτερά σκαρπίνια τους.
Κάποιος έριξε την ιδέα να καθίσουμε χάμω σταυροπόδι. Σε λίγο δεν έβλεπες ως ψηλά τον ανήφορο παρά μόνο τους μυστικούς όρθιους. Ήταν κωμικοί στην αμηχανία τους, κοιτάζονταν, πολλοί κάθισαν κι άλλοι έκαναν πως φεύγουν πίσω από το καπνοκοπτήριο.
Κάποιος έπιασε να τραγουδάει από τον Επιτάφιο. Είχε ζεστή σωστά βαλμένη φωνή.
Μέρα Μαγιού μου μίσεψες,μέρα Μαγιού σε χάνω
άνοιξη, γιε, που
αγάπαγες…
Τριακόσια στόματα πήραν χαμηλόφωνα το σκοπό, που υψώθηκε πάνω από τα κεφάλια μας και πέρα από τη φτωχογειτονιά. Τα νιάτα θρηνούσαν τον λεβέντη τους και τη χαμένη άνοιξη, με λόγια που σε σφάζανε.
…και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου
το φως της οικουμένης.
Η Ματθίλδη έβαλε το χέρι της μέσα στη φούχτα μου. Σουρούπωνε. Ο αέρας μύριζε δυνατά γαρίφαλα και νάρκισσους. Κοίταξα γύρω μου κι είδα πολλά ζευγάρια να κάνουν τη χειρονομία της Ματθίλδης.
Άνοιξη, άνοιξη της νιότης και του κόσμου, μαχαιρωμένη άνοιξη, ως πότε πιά;
Το πλήθος συνέχιζε να φτάνει, καθένας έβρισκε λίγο χώρο και καθόταν αθόρυβα. Ο κύκλος απλωνόταν. Όταν είπαν το στίχο:
και τώρα εσβήστης κ’ έσβησε το φέγγος κ’ η φωτιά μας
ακούστηκε ένας πλατύς αναστεναγμός κι έγινε σιωπή.
Κι ο κόσμος να έρχεται, να μη σταματάει. Χιλιάδες φωνές είχαν πάρει τον Επιτάφιο και χαμηλά – χαμηλά τον τραγουδούσαν. Άκουες λυγμούς κοριτσιών, έβλεπες γέρους να κλαίνε μέσα στο μαντήλι τους.
Σα να πέρασε τις χιλιάδες που ξαγρυπνούσαν ένα κύμα καινούριου σφρίγους. Τα κορμιά στυλώνονταν: “Νικήσαμε!”. “Σιγά, σεβαστείτε το νεκρό!”. “Ο Σωτήρης νίκησε, ο Σωτήρης ζει!”.
Η Μαλτθίδη μου πίεζε την παλάμη πάνω στην καρδιά της: “Μπράβο του! Κι αυτή τη μάχη την κέρδισε, ακόμη και νεκρός!”.
Κι όταν μπήκε για καλά το πρωινό κι ο ήλιος έπιασε να καίει, ο Σωτήρης ετοιμάστηκε για την τελευταία του κατοικία.
Εικοσιπέντε χιλιάδες συγκεντρωμένοι από νωρίς στον Κολωνό, ξέσπασαν σε ένα πανδαιμόνιο από ζητωκραυγές, χειροκροτήματα, ιαχές και κατάρες, όταν φάνηκε στο κατώφλι το λείψανο.
- Ο Σωτήρης ζει !
Ένα δάσος από χέρια πασχίζει ν’ αγγίξει για τελευταία φορά το φέρετρο.Επιτέλους σχηματίζεται η πομπή.
Προπορεύεται η σημαία του 114, το Κεντρικό Συμβούλιο των Λαμπράκηδων με το Μίκη Θεοδωράκη επικεφαλής, αντιπροσωπείες της νεολαίας, πολιτικοί. Πίσω από το νεκρό οι συγγενείς του κι ύστερα η Αθήνα ολόκληρη.
Σωτήρη Πέτρουλα αηδόνι και
λιοντάρι, βουνό και ξαστεριά.
Σωτήρη Πέτρουλα
σε πήρε ο Λαμπράκης,
σε πήρε η Λευτεριά.
Η πομπή περνάει από την οδό Λένορμαν, από την πλατεία Μεταξουργείου, τη λεωφόρο Αχιλλέως, την Αγίου Κωνσταντίνου:
Σωτήρη Πέτρουλα
οδήγα το Λαό σου,
οδήγα μας μπροστά.
Η τελευταία διαδήλωση του Σωτήρη:
Μάρτυρες, ήρωες οδηγούνε
τα γαλάζια μάτια σου
μας καλούνε.
Κι όταν είδα τον πατέρα του ήρωα, που τον είχαν σηκώσει στα χέρια οι φίλοι του παιδιού του, τον άκουσα να λέει:
“Αδέρφια του παιδιού μου… Ο Σωτήρης ζει… Αγωνισθείτε για το ξερίζωμα του φασισμού… Ο Σωτήρης μου γι’ αυτό θυσιάστηκε… Δεν θέλω να κλαίτε… Εμπρός στον αγώνα για τη Δημοκρατία…”
Κι έτσι με συνεπήρε και μένα το παραλήρημα του κόσμου και πίστεψα μαζί με τον πατέρα του, και πίστεψα μαζί με τον κόσμο, πως ο Σωτήρης δεν πέθανε.
Κι όταν στην οδό Σταδίου, στο σημείο, που όπως θα πει σε λίγο ο Μίκης, οι εχθροί επισήμαναν, απομόνωσαν και σκότωσαν το γελαστό παιδί, τα πλήθη αυθόρμητα παραμέριζαν, αφήνοντας στην άσφαλτο και το πεζοδρόμιο ένα κενό…Τι κενό; Ένα λοφίσκο από κόκκινα γαρίφαλα και τριαντάφυλλα, που ψήλωνε από στιγμή σε στιγμή:
… τα γαλάζια μάτια σου
μας καλούνε.
Κι αντηλαλήσαν τα συνθήματα:
- Ενότητα.
- Ο στρατός με τον λαό.
ΚΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΑΦΝΗ. ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΝΕΙΣ ΠΕΘΑΙΝΕΙ.
“Και γιατί όχι; Κι αν χάθηκε μια άνοιξη, στο χέρι τους είναι να την ξαναφέρουν ακόμη πιο μεγάλη και λαμπρή.
Ο Σωτήρης ζει. Ο παλμός της ζωής του μετατράπηκε σε ενέργεια, γίνηκε κινητήρια δύναμη, που εμψυχώνει κι ενθουσιάζει κι εμπνέει και οδηγεί.
"Εξω οι Αμερικάνοι", "15% για την παιδεία", "Δημοκρατία". Συνθήματα, που αντηχούσαν στους δρόμους της Αθήνας για 70 μέρες το καλοκαίρι του 1965, όταν η αγανάκτηση του λαού ενάντια στην ξενόδουλη ηγεσία της χώρας είχε ξεχειλίσει και εκφράστηκε με διαδηλώσεις. Ο αυταρχισμός, αειθαλές όπλο κάθε κυβέρνησης που υπηρετεί τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, είχε επιστρατευτεί τότε, με αποτέλεσμα κοντά στους εκατοντάδες συλληφθέντες και τραυματίες το λαϊκό κίνημα να θρηνεί και έναν νεκρό, τον Σωτήρη Πέτρουλα. Πόσα, όμως, ξέρει η νέα γενιά για όσα έγιναν στις 21 Ιούλη του 1965;
"Δυστυχώς, έχουν φροντίσει ώστε η νέα γενιά να ξέρει λίγα, τόσο για την περίοδο εκείνη, τα "Ιουλιανά", όσο και για τους άλλους μεγάλους σταθμούς στην πορεία του λαϊκού και φοιτητικού κινήματος, λέει ο συνομιλητής μας. Εχουν φροντίσει να τα κρύψουν αυτά από τη νέα γενιά οι ίδιοι, που θέλουν τη νεολαία αμόρφωτη, που τη θέλουν υποταγμένη, προϊόν το οποίο θα εκμεταλλεύονται και θα εκμεταλλευτούν αργότερα πιο έντονα. Είναι οι ίδιοι, που χτυπούν τα δικαιώματα της νεολαίας και των εργαζομένων",λέει ο Χάρης Βουρδουμπάς, μέλος του ΔΣ του Φοιτητικού Συλλόγου του Οικονομικού Πανεπιστημίου (πρώην ΑΣΟΕΕ). Ενός συλλόγου, που φέρει το όνομα "ΣωτήρηςΠέτρουλας".
Εργαζόμενος φοιτητής, ενεργός συνδικαλιστής και βαθιά πολιτικοποιημένος, ο Σωτήρης Πέτρουλας δεν είναι από τα πρότυπα που θέλει σήμερα η άρχουσα τάξη για τους νέους, σχολιάζει ο Χαρ. Βουρδουμπάς. Και προσθέτει: "Είναι λογικό όσοι θέλουν τη νεολαία υποταγμένη, να επιβάλουν τα πρότυπα της μοιρολατρίας και της υποταγής. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό είναι δυνατά, όμως ένα μεγάλο μέρος των νέων αμφισβητεί και δείχνει διάθεση να μπει στο δρόμο του αγώνα. Είδαμε το προηγούμενο διάστημα τους νέους να βγαίνουν στο δρόμο και θα δούμε και στο επόμενο διάστημα αγώνες μαζικούς".
Διαχρονικός ο αυταρχισμός
Με αφορμή τον πρωτοφανή κυβερνητικό αυταρχισμό που εκδηλώθηκε τον προηγούμενο μήνα ενάντια στους εργαζόμενους της "Ιονικής", τους εκπαιδευτικούς και τους άλλους φορείς που κινητοποιήθηκαν ενάντια στις κυβερνητικές επιλογές, πολλοί μίλησαν για "μνήμες από μαύρες εποχές που ζωντάνεψαν". "Μα, όταν η άρχουσα τάξη βλέπει ένα λαϊκό κίνημα να αγωνίζεται και να διεκδικεί τα δικαιώματά του, τότε χρησιμοποιεί με πολύ μεγάλη ευκολία των ωμό αυταρχισμό για να καταπνίξει αυτούς τους αγώνες, να τρομοκρατήσει το λαό, ώστε να τον διατηρήσει υποταγμένο, όπως τον θέλει για να περάσει τις επιλογές της", τονίζει ο συνομιλητής μας. "Ο λαός από την πλευρά του έχει ένα μόνο δρόμο να βαδίσει: Τον ενωμένο αγώνα όλων όσων πλήττονται από τις επιλογές του ξένου και ντόπιου κεφαλαίου, των μονοπωλίων, του ιμπεριαλισμού. Η νεολαία μαζί με το λαό έχει μόνο ένα δρόμο, να αγωνιστεί και να ανατρέψει τα σχέδιά τους".Μια θυσία πάντα ζωντανή
"Ολα τα συνθήματα - αιτήματα, τα ιδανικά που οδήγησαν τον ΣωτήρηΠέτρουλα στη θυσία του, είναι σήμερα επίκαιρα. Σε μια περίοδο, που ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός παρεμβαίνει σε όλο τον κόσμο και ειδικά στην περιοχή μας, στα Βαλκάνια, στις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας, κάνει την ανάγκη του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα ακόμα πιο επίκαιρη και στη χώρα μας, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Σε αυτή την κατεύθυνση, δίνουμε κι εμείς τη μάχη.Μια και τα οράματα αυτής της γενιάς παραμένουν ανεκπλήρωτα, εμείς έχουμε χρέος να συνεχίζουμε στα βήματα που έχουν χαράξει. Μέσα από τους αγώνες, να πετύχουμε μια παιδεία για όλους, χωρίς ταξικούς φραγμούς, μια παιδεία, που θα υπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας, όχι των μονοπωλίων.
Τότε, βέβαια, υπήρχε μια πιο ωμή διαχείριση της εξουσίας. Σήμερα έχει περάσει ένα διαφορετικό προσωπείο της κυβέρνησης. Περνάνε το σοσιαλιστικό προφίλ, όμως μιλάμε για αντιλαϊκή πολιτική, για υποταγή όσο ποτέ στους Αμερικάνους, στο ΝΑΤΟ, στις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, υποταγή στα συμφέροντα των μονοπωλίων. Μιλάμε και για αντικομμουνισμό, που επιστρατεύεται κάθε φορά που το λαϊκό κίνημα εντείνει τη δράση του, υψώνει το ανάστημά του ενάντια στις επιθέσεις".
Εργάτες - φοιτητές μαζί
Σε μια από τις τελευταίες συζητήσεις του με τους συμφοιτητές του, ο ΣωτήρηςΠέτρουλας φέρεται να είχε πει ότι "οι καλύτερες εκδηλώσεις - διαδηλώσεις είναι αυτές όπου συνενώνεται οργανικά το φοιτητικό με το εργατικό στοιχείο". "Ειδικότερα για την παιδεία, είναι γνωστό πως είναι υπόθεση όλου του λαού. Μονόδρομος για μια παιδεία χωρίς ταξικούς φραγμούς, είναι ο ενωμένος αγώνας στο πλάι του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Και, φυσικά, οι φοιτητές πρέπει να βρίσκονται στο πλευρό του εργαζόμενου λαού, για να παλέψουν για τα εργασιακά δικαιώματα που χτυπιούνται σήμερα, ενάντια στην επίθεση που δέχονται οι εργαζόμενοι σήμερα",καταλήγει ο Χ. Βουρδουμπάς.Από: Ριζοσπάστης