Με αφορμή την εφαρμογή του νόμου για άνοιγμα των καταστημάτων την περασμένη Κυριακή, περίσσεψαν οι δηλώσεις εκπροσώπων της κυβέρνησης, των μεγαλεμπόρων και των κομμάτων για τη σημασία που έχει να «περπατήσει» το μέτρο. Δίνοντας το στίγμα για το πού στοχεύει πραγματικά η κυβέρνηση, ο υπουργός Ανάπτυξης είπε:
«Τώρα η σκυτάλη περνάει στους αντιπεριφερειάρχες. Θα αποφασίσουν πόσες επιπλέον Κυριακές, πέραν των νομοθετημένων, μπορούν να ανοίγουν μόνο τα μικρά καταστήματα».
Επιβεβαιώνει, δηλαδή, ότι οι εφτά Κυριακές το χρόνο είναι ο πολιορκητικός κριός για να πέσει το «κάστρο» της Κυριακής αργίας, όπως ζητούν και πιέζουν τα μονοπώλια του εμπορίου.
Αυτά, άλλωστε, ήταν που άνοιξαν κατά κανόνα την περασμένη Κυριακή, όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ στη σελίδα 10 του σημερινού «Ριζοσπάστη».
Με ποια επιχειρήματα προωθούν την κατάργηση της κυριακάτικης αργίας;
***
Λένε ότι έτσι «θα τονωθεί η αγορά, θα ζωντανέψει το κέντρο» της Αθήνας και άλλων πόλεων. Για ποιο «κέντρο» μιλάνε; Ας πάρουμε για παράδειγμα την Αθήνα: Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Εμπορίου, μέσα σε ένα χρόνο, από το Μάρτη του 2011 μέχρι το Μάρτη του 2012, τα «λουκέτα» στις εμπορικές επιχειρήσεις του κέντρου αυξήθηκαν κατά 27%.
Σε μεγάλους κεντρικούς δρόμους, οι κλειστές επιχειρήσεις έφτασαν να είναι δύο στις πέντε. Οι δρόμοι με ρεκόρ κλειστών καταστημάτων είναι η Σταδίου (42%), η Χαριλάου Τρικούπη (35%), η Εμ. Μπενάκη (32%), η Τσακάλωφ (33,7%). Στον Πειραιά, η Νοταρά (44%) και η Υψηλάντου (36%).
Σε σύνολο δείγματος 9.275 επιχειρήσεων της Αττικής, οι 2.374 έκλεισαν. Δηλαδή, το 25,6%. Ολες αυτές οι επιχειρήσεις, στην πλειοψηφία τους μικρά εμπορικά καταστήματα, δεν «σχόλασαν» επειδή έως τώρα ήταν κλειστά τις Κυριακές.
Εκλεισαν επειδή δεν άντεξαν τον ανταγωνισμό με τους μεγάλους, που φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια στο κέντρο και στα προάστια και συγκεντρώνουν το συντριπτικά μεγαλύτερο κομμάτι του τζίρου. Αυτό θα συνεχιστεί ακόμα πιο εντατικά, αν περάσει η κατάργηση της Κυριακής αργίας.
***
Λένε ότι «τα καταστήματα είναι ανοιχτά τις Κυριακές σε πολλές χώρες της Ευρώπης» και ότι «η Ελλάδα άργησε να προσαρμοστεί». Αυτό που δεν λένε, είναι ότι η εμπειρία από το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές είναι αρνητική για τους μικρούς της αγοράς, σε όποια χώρα κι αν εφαρμόστηκε.
Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις, σύμφωνα με τα οποία:
Η διεύρυνση του ωραρίου σε μια σειρά πόλεις της ΕΕ έφερε συρρίκνωση των μικρών επιχειρήσεων, χωρίς όμως αύξηση της απασχόλησης στα μεγάλα καταστήματα.
Τα μικρά καταστήματα μειώνουν τις θέσεις εργασίας (καθώς το κόστος είναι μεγαλύτερο των κερδών, γεγονός που αναγκάζει τους μικρούς επιχειρηματίες και τις οικογένειές τους να δουλεύουν πολύ περισσότερο), ενώ τα μεγαλύτερα καταστήματα, κυρίως τροφίμων, δημιουργούν νέες θέσεις μόνο μερικής απασχόλησης.
Εξαιτίας του μεγαλύτερου ανταγωνισμού και της μείωσης των κερδών, τα μικρά καταστήματα εξαφανίζονται από τον εμπορικό χάρτη.
***
Λένε ότι το μέτρο της κατάργησης της Κυριακής αργίας «θα δώσει ανάσα στα μικρά καταστήματα». Η κοροϊδία προκαλεί. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον κλάδο των καταστημάτων λιανικής πώλησης ειδών Super Market και Cash & Carry. Με στοιχεία του 2010, ο συνολικός κύκλος εργασιών έφτασε τα 13 δισ. ευρώ. Από αυτά, οι 10 μεγαλύτερες αλυσίδες S/M και C/C έκαναν συνολικό τζίρο που ξεπερνά τα 10 δισ. ευρώ.
Οι 5 μεγαλύτερες αλυσίδες («Carrefour», «Lidl», «ΑΒ Βασιλόπουλος», «Σκλαβενίτης» και «Βερόπουλος») είχαν αθροιστικό κύκλο εργασιών που ξεπέρασε τα 7,7 δισ. ευρώ, δηλαδή το 60% της εγχώριας αγοράς.
Εννοείται ότι την τριετία της κρίσης που μεσολάβησε, το μερτικό τους στον τζίρο μεγάλωσε κι άλλο. Αντίστροφη είναι η πορεία των μικρών του εμπορίου, σύμφωνα με στοιχεία της ICAP.
Από τα 32.000 μικρομεσαία καταστήματα στον κλάδο της πώλησης τροφίμων, που λειτουργούσαν το 1977, το 2010 είχαν επιβιώσει μόλις τα 11.300, ενώ τα καταστήματα S/M & C/C από 290 το 1977 έφτασαν τα 4.400, με τα 1.820 περίπου από αυτά (δηλαδή το 41% των καταστημάτων S/M) να ανήκουν στις 10 μεγαλύτερες αλυσίδες.
***
Λένε ότι «υπάρχει κόσμος που δεν προλαβαίνει να ψωνίσει όλη τη βδομάδα και η Κυριακή τον διευκολύνει». Καταρχήν, οι εργαζόμενοι που δουλεύουν έξι μέρες τη βδομάδα, να σκεφτούν πόσο ανατρέπεται η δική τους ζωή και τι θα σημάνει για την προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική ζωή ενός εμποροϋπάλληλου η δουλειά εφτά μέρες τη βδομάδα.
Δεύτερο, αν η κατάργηση της Κυριακής αργίας περάσει στο Εμπόριο, είναι θέμα χρόνου να επεκταθεί και σε άλλους κλάδους, π.χ., στις τράπεζες, ή στο Δημόσιο. Τρίτο, το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές στρώνει το έδαφος για παραπέρα διευθέτηση του χρόνου εργασίας και ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, που αργά ή γρήγορα θα περάσει και σε άλλους κλάδους.
Οσο για την αύξηση της απασχόλησης, εκτός του ότι δεν προκύπτει από πουθενά, τη δουλειά της εφταήμερης εργάσιμης βδομάδας δεν πρόκειται να τη βγάζουν περισσότεροι εργαζόμενοι. Θα τη βγάζουν οι ίδιοι, με κανονικό ξεπάτωμα και με μισθούς σαν αυτούς που συνυπογράφουν οι μεγαλέμποροι με τους εργατοπατέρες του κλάδου.
Αντανάκλαση: Ριζοσπάστης