Υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν επιδέχονται (δεν θα έπρεπε να επιδέχονται) αγοραπωλησίας, κερδοφορίας, αγοραίας διαχείρισης. Ως τέτοια λογίζονται οι πρώτιστες, οι βασικές ανάγκες του ανθρώπου, το νερό, ο αέρας, το φως, η φύση, η τροφή, η μόρφωση. Αλλά όχι μόνο αυτά…
Δεν επιδέχονται αγοραπωλησίας οι μνήμες και τα στοιχεία που η συγκροτούν. Τέτοια είναι τα υλικά τεκμήρια της ιστορίας που πλαισιώνουν το ιστορικό και κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε.
Ως τέτοια όμως λογίζονται και οι χώροι εκείνοι που συνδέθηκαν βιωματικά με τη ζωή των ανθρώπων, που έγιναν αφήγηση των μεγαλύτερων στους νεότερους, που «είδαν» και «άκουσαν» ανθρώπινες ιστορίες, που οι τοίχοι τους φέρουν μυρωδιές, ήχους, φωνές.
Σε αυτούς τους χώρους η συλλογική μνήμη δημιουργείται μαζί με τις χιλιάδες διαφορετικές προσωπικές μνήμες και ακριβώς αυτό είναι που τους κάνει ζωντανούς, ενεργούς ακόμα και μέσα στην παρακμή τους, απαραίτητους και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.
Όλα τα παραπάνω όμως θα ίσχυαν σε μια κοινωνία που δεν θα ήταν εκμεταλλευτική, που θα σεβόταν τον Άνθρωπο και δεν θα μετρούσε τις ανάγκες του ανάλογα με τις αδηφάγες ορέξεις των «αγορών», τα ανεβοκατεβάσματα των μετοχών στα χρηματιστήρια, τη χασούρα του κάθε λογής ιδιώτη, που αναζητά τρόπο να διασφαλίζει και να αυγατίσει τα κέρδη του.
Η Αγορά Μοδιάνο της Θεσσαλονίκης, η οποία ξεπουλήθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ, ανήκει σε αυτούς τους χώρους – τοπόσημα που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν ακολουθώντας την ιστορία της πόλης, γράφοντας και η ίδια τις δικές της σελίδες μέσα σε αυτή την ιστορία. Σελίδες συλλογικές και προσωπικές ή τόσες πολλές προσωπικές που έγιναν συλλογικές ή τόσο συλλογικές που τελικά αφορούσαν και τον καθένα προσωπικά.
Αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά οδήγησαν κάποτε την πολιτεία να τη χαρακτηρίσει μνημείο, άρα να προστατεύεται από τον Αρχαιολογικό Νόμο. Αλλά και τι μ’ αυτό; Δικοί τους οι νόμοι, τους φτιάχνουν, τους «ξε-φτιάχνουν». Εφ’ όσον είναι μνημείο είναι και «κελεπούρι» για τους «επενδυτές», οι οποίοι θα δώσουν και θα σώσουν… τα κέρδη τους.
Η φυσιογνωμία του κτηρίου τα τελευταία χρόνια έχει αλλοιωθεί αρκετά λόγω αυθαίρετων επεμβάσεων και προσθηκών, οι παλιές εμπορικές χρήσεις μετατράπηκαν σε χρήσεις εστίασης και ψυχαγωγίας και πολλά καταστήματα εντός της στοάς εγκαταλείφθηκαν. Η μέθοδος όμως είναι δοκιμασμένη και με εγγυημένο αποτέλεσμα. Αφού πρώτα το κράτος εγκαταλείπει την περιουσία του και την οδηγεί σε πλήρη απαξίωση, μετά την ξεπουλάει για να τη «σώσει» και τελευταία για να «σώσει» και τη χώρα, δηλαδή τους αετονύχηδες των «αγορών».
Βέβαια, θα πει κάποιος ότι ο αγοραστής (η πολυεθνική One Outlet - στην οποία μέτοχοι είναι η Notoscom, ο όμιλος Φάις και αραβικά κεφάλαια) θα διατηρήσει τις αρχικές χρήσεις, δηλαδή εκείνες της Αγοράς . Άλλωστε, τυπικά τουλάχιστον, υποχρεούται να το κάνει από την κήρυξη του μνημείου, σύμφωνα με την οποία είναι διατηρητέες και οι χρήσεις.
Αλλά θα τα φέρει όλα στα μέτρα του, αφυδατωμένα, ξέπνοα. Γυαλιστερά, μοντέρνα, εναλλακτικά. Ο πάγκος του μπακάλη θα γίνει ένας ιλουστρασιόν ρόλος, άλλοθι μιας κούφιας μεταμοντέρνας επιστροφής στην παράδοση, πανάκριβης και ελιτίστικης, αν δεν εξαφανιστούν ολοκληρωτικά αυτά τα καταστήματα για να φιγουράρουν οι «φίρμες» των Mall.
Να θυμίσουμε ότι στις λίστες του ΤΑΙΠΕΔ φιγουράρει προς ξεπούλημα και ο Λυκαβηττός!
Για την ιστορία
Η Αγορά Μοδιάνο (Κεντρική Αγορά Τροφίμων ήταν η αρχική της ονομασία), χτισμένη στην καρδιά του εμπορικού κέντρου της, εγκαινιάστηκε στις 23 Μαρτίου 1925.
Χωροθετήθηκε πάνω στις στάχτες τις εβραϊκής συνοικίας Kadi, στην περιοχή όπου σύμφωνα με το σχέδιο Εμπράρ θα κατασκευάζονταν το εμπορικό κέντρο και τα Bazaars της πόλης.
Δημιουργός της είναι ο αρχιτέκτονας και μηχανικός Ελί Μοδιάνο, γόνος μιας από τις πλουσιότερες εβραϊκές οικογένειες της εποχής ο οποίος υπογράφει και άλλο σημαντικά κτήρια της Θεσσαλονίκης, όπως το Τελωνείο και το σημερινό Λαογραφικό Μουσείο.
Το κτήριο ακολουθεί την τυπολογία της κλειστής αγοράς – στοάς λιανικού εμπορίου ευρωπαϊκού τύπου του 19ου αιώνα και έχει ταυτιστεί με την λειτουργία και τη ζωή του εμπορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.
Αντανάκλαση: imerodromos
Ο θεμέλιος λίθος της αγοράς Μοδιάνο μπήκε το 1922.
«Μοδιανιστές όλου του κόσμου, ενωθείτε». Η τοποθέτηση γίνεται με στεντόρεια φωνή από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής και ανήκει στον δικηγόρο Σπύρο Σακέτα, το ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς, υποψήφιο με τον ΣΥΡΙΖΑ στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος στις εκλογές του 2012 και εμβληματική μορφή της στοάς Μοδιάνο – όχι μόνο στα ξακουστά «Βομβίδια» (ταβερνείο) που λειτούργησαν από το 1985.
Bazar Cetral Salonique ή αλλιώς αγορά Μοδιάνο από το 1922 μέχρι σήμερα
Ο θεμέλιος λίθος της αγοράς Μοδιάνο μπήκε το 1922.
Όταν ολοκληρώθηκε, το 1925, το όνομα που ήταν γραμμένο στην πρόσοψη του συγκροτήματος της Αγοράς ήταν «ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΤΟΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ».
Στην πορεία όμως το όνομα του οίκου των πανίσχυρων Μοδιάνο παραγκώνισε εκείνη την επίσημη ονομασία, παρότι η μεγάλη αυτή εβραϊκή οικογένεια ήταν τότε σε κρίση.
Το κτήριο της αγοράς κατασκευάστηκε με βάση τα σχέδια που συνέταξαν ο J.Oliphant (ως αρχιτέκτων) και ο Ελί Μοδιάνο (ως μηχανικός και κύριος του έργου).
Ο τίτλος στα σχέδια, στη γαλλική γλώσσα: «Bazar Cetral Salonique»
Η Στοά χτίστηκε με τον τύπο της βασιλικής, προκειμένου να στεγάσει μια διάταξη καταστημάτων κατά το πρότυπο των bazaar. Τότε, οι εσωτερικοί δρόμοι εξειδικεύονταν.
Στον κεντρικό αναπτύσσονταν τα κρεοπωλεία και παντοπωλεία, στους πλευρικούς τα ιχθυοπωλεία και τα παντοπωλεία. Στα δε καταστήματα της όψης, που «κοιτάζει» προς τη Βασιλέως Ηρακλείου, μοσχοβολούσαν τα οπωροπωλεία της αγοράς.
Η αγορά ήταν χτισμένη στην περιοχή εκείνη, όπου το σχέδιο του αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Ερνέστ Εμπράρ για την αναγέννηση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917, προέβλεπε να δημιουργηθούν τα bazaar της πόλης.
Βέβαια, η χρήση της βασιλικής αυτής στοάς ήταν αρχικά... απαγορευμένη, αφού δεν επιτρεπόταν η στέγαση, στην περιοχή, «εξασκήσεως επαγγελμάτων προκαλούντων θόρυβον ή δυσοσμίαν, ώς πχ κρεοπωλείων, ιχθυοπωλείων, λαχανοπωλείων, σιδηρουργείων, μικρομαγειρείων, χαλκουργείων κτλ».
Το εμβαδόν του κτηρίου της Αγοράς είναι 2681 τετραγωνικά και το μέγιστο ύψος 12,4 μέτρα. Στην κεντρική δίοδο, οι διαστάσεις των καταστημάτων είναι 3Χ4 μέτρα, με ύψος πέντε μέτρων, ενώ στις πλευρικές τα μεγέθη αλλάζουν ελαφρώς. Κάποτε, η αγορά φιλοξενούσε τα εκλεκτότερα εμπορεύματα. Για αυτό άλλωστε και οι τιμές ήταν υψηλότερες από τις γειτονικές αγορές.
Σήμερα η εικόνα είναι μάλλον αποκαρδιωτική καθώς λειτουργούν περίπου δέκα από τα 144 καταστήματα που ουσιαστικά είναι εγκαταλειμμένα για χρόνια.
Στο οικοδομικό τετράγωνο υπ' αριθμόν 9 του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, όπου βρίσκεται και η αγορά Μοδιάνο, έχουν κηρυχθεί διατηρητέα πέντε κτήρια, βάσει υπουργικής απόφασης του 1995 και συγκεκριμένα: τα κτήρια της Αγοράς Μοδιάνο, της Οδού Ερμού 26, της Νέας Αγοράς επί της οδού Βασιλέως Ηρακλείου (ακριβώς δίπλα στη Μοδιάνο), της οδού Κομνηνών 32 και της Ερμού 22.
Αντανάκλαση: thetoc
Σπύρος Σακέτας: «Κηρύσσουμε ανένδοτο αγώνα»
«Μοδιανιστές όλου του κόσμου, ενωθείτε». Η τοποθέτηση γίνεται με στεντόρεια φωνή από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής και ανήκει στον δικηγόρο Σπύρο Σακέτα, το ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς, υποψήφιο με τον ΣΥΡΙΖΑ στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος στις εκλογές του 2012 και εμβληματική μορφή της στοάς Μοδιάνο – όχι μόνο στα ξακουστά «Βομβίδια» (ταβερνείο) που λειτούργησαν από το 1985.
Και οι διηγήσεις ενός τέτοιου ανθρώπου είναι σκανδαλιστικές, αλλά και αποκαλυπτικές σε ό,τι αφορά την πρόσφατη ιστορία της στοάς Μοδιάνο. Ανευ σχολίων παρατίθεται απόσπασμα της χειμαρρώδους διήγησής του στην «Εφ.Συν.»:
«Τη δεκαετία του ’60 η στοά ήταν πράγματι αγορά. Με την κεντρική κρεαταγορά, τα ψαράδικα και τα ζαρβάτια. Πριν από τα “Βομβίδια” έγραψαν Ιστορία ο “Νίκος” και η “Μυροβόλος”, ύστερα πλακώσαμε εμείς οι ψευτοδιανοούμενοι και οι διαπλεκόμενοι ΠΑΣΟΚοι, ήταν απέναντι και τα γραφεία του κόμματος στη Βασιλέως Ηρακλείου.
»Τι ήταν η στοά Μοδιάνο; Ενα διαρκές ξεφωνητό. Κάναμε ωραία μαζέματα και πέρασαν άνθρωποι κι άνθρωποι. Κωστής Μοσκώφ, Χρόνης Μίσσιος… Να, θυμάμαι τώρα έναν προμηθευτή ψαριών, τον Πανάγο, θυμόσοφο, που φλέρταρε τη Βασούλα Παπανδρέου. Θυμάμαι, δεν είχε καμπινέ η στοά, μη ρωτάς πού ξαλαφρώναμε, κι έρχεται μέσα και κάνει ταβέρνα μια Καίτη, το ΠΑΣΟΚ τότε στα πάνω του, Σημίτης, κάνει η Καίτη ειδικό χώρο για… vips, έρχονται όλοι στρατιά, Σημίτης, Βενιζέλος, Τσοχατζόπουλος (…).
»Τίγκαρε το vip κι έμεινε απέξω, θυμάμαι τη φωτογραφία, ο Φατούρος, κοίταγε, έψαχνε να βρει τουαλέτα (…). Αλλά το καλύτερο εδώ που φτάσαμε είναι που έρχεται ο Χρ. Μίσσιος μετά από χρόνια που είχε πάει Αθήνα, είχε βγάλει το “Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς”, παρουσιάσεις τέτοια, ε, γραμματέας του ΚΚΕεσ. Θεσσαλονίκης ήταν ο… Πιτσιόρλας.
»Στα “Βομβίδια” τον έφερε τον Χρόνη, δεν τον πήγε στον… Κρικέλα. Ωραία συνάντηση, αξέχαστη, ήταν και ο ποιητής Φόρης Παροτίδης, έβγαζε τότε το “Ζιζάνιο” κι ήταν ζιζάνιο όντως ο ίδιος, ξεφώνισε μέχρι και τον Χρόνη. Αλλά τότε, βλέπεις, η στοά Μοδιάνο ήταν καλή για να πουλάνε διάφοροι “λαϊκότητα”. Διότι σύχναζε στο “Βομβίδια” ο Πιτσιόρλας.
»Ε, αυτός μάς την έκανε τη δουλειά. Γι’ αυτό κηρύσσουμε ανένδοτο αγώνα. Είναι ύβρις στην πολιτιστική διάρκεια της πόλης η πώληση. Κι όσοι δικοί μας κάνανε εκδηλώσεις να έρθουν να ξανακάνουμε. Η στοά πρέπει να γίνει ιδιοκτησία του δήμου, αλλιώς θα καταντήσει σαν τη στοά Τόττη...».
Αντανάκλαση: efsyn
Για την... ιστορία
 |
| Ο αρχιτέκτονας Ελί Μοδιάνο, γιος του τραπεζίτη Ιακώβ Μοδιάνο και εγγονός του Σαούλ Μοδιάνο, που ήταν επίσης τραπεζίτης |
Σε επιστολή του ο αναγνώστης μας Γ.Ν. από το Περιστέρι σημειώνει:
«Η συζήτηση που γίνεται διεθνώς σχετικά με τις "κακές τράπεζες" (Bαd Banks) που θα μαζέψουν τα "τοξικά" τραπεζικά προϊόντα και στη συνέχεια, προφανώς, θα πτωχεύσουν παίρνοντάς τα μαζί τους δίκην αποδιοπομπαίου τράγου, ξαναφέρνει σε επικαιρότητα το σκάνδαλο της τράπεζας Μοδιάνο , που συνέβη στη Θεσσαλονίκη πριν περίπου έναν αιώνα.
Τότε, ο μεγαλοτραπεζίτης Μοδιάνο, βάσει σχεδίου, εξαργύρωσε με τα λεφτά των αθώων καταθετών του τις ακάλυπτες επιταγές των φίλων του, ώσπου στο τέλος, μοιραία, κήρυξε δόλια πτώχευση και διέφυγε με τα κλεμμένα λεφτά στο Παρίσι...».
Αντανάκλαση: Ριζοσπάστης
Δεν θα μπορούσαμε παρά να κλείσουμε το θέμα με την ανάρτηση του ποιήματος του Πορτογάλου συγγραφέα, ποιητή, σεναριογράφου και δημοσιογράφου, τιμημένου με Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, Ζοσέ Σαραμάγκου:
«Aς ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα,
«Aς ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα,
ας ιδιωτικοποιηθεί η θάλασσα και ο ουρανός,
ας ιδιωτικοποιηθεί το νερό και ο αέρας,
ας ιδιωτικοποιηθεί η Δικαιοσύνη και ο Νόμος,
ας ιδιωτικοποιηθεί και το περαστικό σύννεφο,
ας ιδιωτικοποιηθεί το όνειρο,
ειδικά στην περίπτωση που γίνεται την ημέρα και με τα μάτια ανοιχτά.
Και σαν κορωνίδα όλων των ιδιωτικοποιήσεων,
ιδιωτικοποιήστε τα Κράτη,
παραδώστε επιτέλους την εκμετάλλευση υμών των ιδίων
σε εταιρίες του ιδιωτικού τομέα με διεθνή διαγωνισμό.
Διότι εκεί ακριβώς βρίσκεται η σωτηρία του κόσμου…
Και μια και μπήκατε στον κόπο, ιδιωτικοποιήστε στο φινάλε και την πουτάνα την μάνα που σας γέννησε».